Alexander Noordijk - Interview met Heleen Zorgdrager.
Christelijke homogenezingspraktijken komen nog steeds voor in Nederland, blijkt uit een nieuw onderzoek dat woensdag 10 juni openbaar werd gemaakt. Het onderzoek is in opdracht van minister de Jonge uitgevoerd om uitvoering te geven aan de motie van Vera Bergkamp (D66) om aan te kunnen tonen of er nog steeds homogenezingspraktijken plaatsvinden in ons land. Bergkamp is van mening dat hier een verbod op moet komen. In het bijzonder waar het kinderen en jongeren betreft. Naar aanleiding van dit gehouden onderzoek ben ik in gesprek gegaan met Heleen Zorgdrager, hoogleraar systematische theologie en genderstudies aan de PThU (Protestantse Theologische Universiteit) in Amsterdam. Ik heb haar gevraagd naar haar mening omtrent dit recent uitgebrachte onderzoek.
Uit een nieuw onderzoek blijkt dat er in ons land in elk geval 15 homogenezingstherapeuten actief zijn om homoseksuele en biseksuele oriëntatie te genezen, wat vindt u van dit onderzoek? "Ik ben blij met het onderzoek naar conversietherapie in Nederland. Ook al zijn er relatief weinig ‘homogenezers’ actief in ons land als je het vergelijkt met bijvoorbeeld de Verenigde Staten, het is belangrijk dat het probleem goed in kaart wordt gebracht en dat de schadelijke gevolgen ervan ondubbelzinnig duidelijk worden. Conversietherapie die doelbewust en methodisch uit is op het veranderen van iemands seksuele oriëntatie is een ontoelaatbare en psychisch gewelddadige activiteit. Het druist in tegen respect voor de mens als beeld van God, tegen het recht op zelfbeschikking en op bescherming van fysieke en psychische integriteit."
Als het aan de 2e kamer ligt, wordt homogenezing strafbaar gesteld, bent u voor zo’n wettelijk verbod en denkt u dat het ook zal helpen?
"Ik ben ervoor dat er een wettelijk verbod komt op conversietherapie. Het is meer dan symboolpolitiek. Er gaat ook een belangrijke maatschappelijke signaalfunctie van uit: kijk uit, hier is een harde grens, wie die overgaat richt schade aan aan kwetsbare mensen en is strafbaar. Met zo’n verbod stel je een norm. Het zal aan de rechter zijn om te oordelen of bepaalde interventies van psychische of religieuze aard inderdaad onder een wettelijke vastgelegde definitie van conversietherapie vallen. Wat mij betreft moet dat ook gelden voor vormen van ‘gebedsgenezing’ en ‘bevrijdingspastoraat’ waarbij homoseksualiteit als een ‘demon’ moet worden uitgedreven en iemand doelgericht in een bepaalde richting wordt gedreven en klemgezet."
"Treedt een overheid hier in de vrijheid van godsdienst die geloofsgemeenschappen hebben? Ik meen van niet. Recht op vrijheid van godsdienst kan botsen met andere grondrechten. Dat komt vaak voor. Per geval moet bekeken worden welk grondrecht het zwaarste weegt. De overheid moet in dit geval, meen ik, haar taak als ‘schild van de zwakken’ waarnemen en schadelijke conversietherapie-praktijken niet op hun beloop laten."
"In principe vind ik dat de overheid vrijheid van godsdienst dient te respecteren. Aan religieuze opvattingen, hoeveel moeite je er ook mee kunt hebben, moet je van buitenaf niet morrelen. Processen in geloofsgemeenschappen hebben hun eigen loop en dynamiek. Maar conversietherapie is van een andere orde dan ‘opvattingen waar ik moeite mee kan hebben.’ Het richt bewezen schade aan en is een vorm van geweld. Je zou het kunnen vergelijken met gedwongen castratie of sterilisatie. Beroepsverenigingen van artsen en psychologen spreken zich er in klare taal tegen uit."
Hoe zou en kan de kerk op conversietherapie reageren?
"Ik hoop op een moedige kerk. Ik vind dat de kerk zelf zich actief moet uitspreken tegen de praktijk van conversietherapie en tot steun mag oproepen aan een wetsinitiatief om conversietherapie in de ban te doen. Er zijn inspirerende voorbeelden uit het buitenland zoals de Presbyterian Church in the USA, een zusterkerk van de Protestantse Kerk in Nederland. In 2016 sprak de synode van de PC-USA afkeuring uit over therapieën die erop uit zijn seksuele oriëntatie of gender identiteit te veranderen. Ze riep op tot steun aan nationale en lokale initiatieven om tot wetgeving te komen. Ze riep kerkelijke gemeentes op om zorgvuldige voorlichting te geven over seksuele oriëntatie en genderidentiteit vanuit Bijbelse en cultureel competente bronnen, waaronder (medisch-)professionele richtlijnen met betrekking tot een affirmatieve benadering van LHBTI-kinderen, jongeren en volwassenen."
"Ook de Anglicaanse kerk, de Church of England, heeft in 2017 openlijk steun uitgesproken aan een wetsontwerp dat opriep tot een verbod van de praktijk van conversietherapie.
Met zulke uitspraken maakt de kerk helder waar ze voor staat: homoseksuele oriëntatie kan niet als stoornis of zonde worden gezien die koste wat kost moet worden ‘genezen’, maar valt binnen het veelkleurige spectrum van de mens als beeld van God. Het is aan mensen zelf om in vrijheid en verantwoordelijkheid een weg te vinden."
