Jacob Diederiks.
Ik kon geen kant op. Niet dat ik me bedreigd voelde of het gevoel had iets te missen. Nee, ik wist gewoon niet beter. Het grootste deel van mijn leven was ik zo gewend geraakt aan wat me thuis en in de kerk werd aangeleerd, dat ik er pas rond mijn tachtigste achter kwam dat het bij al die rotsvaste waarheden (gij zult niet dít en gij zult niet dát) slechts om de beperkte visie van een bepaalde groep leidinggevenden gaat – neem de mannenbroeders, die op een synode koffie met koek gepresenteerd krijgen van gedienstige vrouwen.
Afgelopen dagen las ik een nuchter en realistisch artikel van Laurens van Lavieren, met de titel: “Studentenpastor ziet onmacht bij christelijke studenten: Hoe kan ik op seksueel gebied goed leven?” Volgens Laurens is er in de kerk een krampachtig moralisme ontstaan. Ook nog eens omkleed met taboes en angsten, waardoor het gesprek over seks doodslaat. De ’ijzeren norm’ van geen seks voor het huwelijk overtuigt veel jongeren niet meer. Het gevaar ontstaat dan zij het kind met het badwater weggooien - de kerk vaarwel zeggen en meeliften op een vrije seksuele moraal. Terwijl uit onderzoek blijkt dat 99% zegt trouw te willen zijn aan een partner en het overgrote deel zegt: seks hoort binnen een duurzame relatie. Tot zover een greep uit het lezenswaardige artikel (ND 13-06-2022).
Nu ben ik al heel lang geen jongere meer. Ook de tijd dat ik student was op de Da Costa Kweekschool aan de Koepellaan in Bloemendaal ligt ver achter mij. Toch herken ik me helemaal in het stuk. Wát heb ik geleden onder de in mijn tijd levensgrote taboes, hoe eenzaam heb ik me altijd gevoeld, niet wetend wat mij ‘mankeerde’. Er werd voor mij gedacht en besloten. Gewillig liet ik mij inkapselen.
In het aangehaalde artikel worden de LHBTI+-ers niet genoemd, terwijl juist zij het vaak extra moeilijk hebben. Neem de visie van bepaalde kerken, dat homoseksualiteit een afwijking is van Gods plan met de mensheid. Het huwelijk is een verbintenis tussen één man en één vrouw, zo wordt verkondigd. Dat spreek ik niet tegen. Maar andersoortige liefdesverbintenissen worden afgewezen en vallen onder het begrip ‘zonde’. De kerk (gelukkig niet alle kerken) hoort de leden die het betreft op z’n minst aan te spreken en als zij blijven volharden in een werelds leven, onder de tucht stellen.
Zover komt het meestal niet. De meesten zijn dan al vertrokken. Veel kerken worstelen met de praktijk en aarzelen mensen die ‘zo’ zijn aan te pakken. Wat dan wel? Drie gereformeerde kerken hebben enkele jaren terug een gezamenlijke studiecommissie ingesteld, die moet nagaan hoe op Bijbelse gronden moet worden omgegaan met de LHBTI-plussers. Je zal maar homo zijn, zoals mijn jongste zoon en ik en zijn overgeleverd aan het oordeel van een landelijke synode. Het is trouwens de vraag of die commissie ooit met een eensluidend rapport komt. Na het zogenaamde ‘vrouwenbesluit‘ van één van de deelnemende kerken is te verwachten dat de commissie uiteen valt. Ik zal er niet om rouwen.
Nu is er op zich niets tegen landelijke synodes - gemeenschappelijke zaken horen nu eenmaal in onderling overleg geregeld te worden. Dat men daar ook over ethische zaken spreekt is logisch. Maar laat men plaatselijke kerken niet met handen en voeten binden aan genomen besluiten. Waarom zou dat trouwens moeten? Áls er al een besluit moet vallen, kunnen de kerken dat heel goed zelf. Een kerkenraad kent de gemeenteleden immers beter dan de leden van een synode, omdat elke situatie weer anders kan zijn. De geschiedenis heeft daarbij geleerd dat theorie en praktijk nogal eens verschillen. De kans is aanwezig dat wat vandaag nog door iedereen als ’waarheid’ wordt aangenomen, na tien jaar weer is achterhaald.
Wat ik met kracht duidelijk wil maken is dat ik mij op ethisch gebied niets meer laat gezeggen door een synode, zeker als het gaat om zeer persoonlijke zaken als mijn seksuele geaardheid. Ook als zo’n besluit niet (meer) op mij van toepassing is. Dan zeg ik het voor al die jonge(re) mensen, voor wie het wél geldt.
Een kleine tien jaar geleden stond ik in de buurt van Enkhuizen aan het graf van een jonge homo, getrouwd en vader van twee kleine kinderen. Niemand in zijn omgeving die ‘het’ van hem wist. Ik kende hem van een christelijke homosite. De dominee die de uitvaartdienst leidde noemde alleen zijn impulsiviteit – de man leed aan ADHD. Omdat hij geen kant op kon met zijn homoseksualiteit, verhing hij zich op zolder. Hij is lang niet de enige. Onlangs nog benam een jonge man zich van het leven. De familie bleef achter met de vraag ‘waarom’. ‘Hij was altijd zo gesloten’, was het enige dat werd gezegd. Ik sprak zijn tante en vroeg of ze zich kon voorstellen dat iemand als ik - die met dezelfde gedachten had rondgelopen - gelijk aan het mogelijk ‘anders’ zijn van haar neef moest denken. Ja, dat kon ze zich goed voorstellen. Tijdens de stilte die viel dwaalde mijn blik naar het dressoir, met daarop het ingelijste portret van een uiterlijk gezonde jongeman van net geen dertig. Veluwe. Gereformeerd. Ingekapseld? Het hoeft niet.
We kunnen niet in ieders ziel kijken, ook ik niet. Maar als we nu eens met elkaar beginnen de vaak onbedoelde druk te verlichten op mensen die anders zijn en niet met allerlei regels aan te komen. Door open en eerlijk te zijn naar elkaar. ‘Draagt elkanders lasten’, staat er in een oude vertaling (Galaten 6:2).
* Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon 0800-0113 of www.113.nl
