Izaak van den Berg.
“Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en ieder die liefheeft, is uit God geboren en kent God.
Wie niet liefheeft, kent God niet, want God is liefde.”
(Citaat uit de Bijbel, Herziene Statenvertaling, 1 Johannes 4:7-8)
Inleiding
Ik heb er lang over nagedacht om dit stuk te schrijven. Eigenlijk plaats ik liever niet zulke persoonlijke verhalen publiekelijk op het internet. Dat is ook de reden dat ik geen foto van mezelf laat plaatsen bij dit document. Toch ben ik gaan schrijven omdat mijn levensverhaal mogelijk andere mensen zou kunnen helpen. Al is het er maar één, die wat aan mijn ervaringen en zienswijze heeft, dan is mijn doel bereikt.
Homogeaardheid als “probleem”
Homoseksualiteit of de homogeaardheid is al eeuwenlang een maatschappelijk probleem geweest. Helaas heeft religie daar niet veel goeds aan toegevoegd, maar eerder de bestaande vooroordelen bevestigd. Ook het christendom ontkomt daar niet aan. Homo geaarde mensen zijn veroordeeld, gemarteld en gedood, simpel en alleen omdat hun seksuele gevoelens gericht waren op leden van hetzelfde geslacht. Lange tijd is de homogeaardheid zelfs als een afwijking of als ziekte bestempeld. Niet zo heel lang geleden is de homogeaardheid gelukkig uit het medische model geschrapt als zijnde een ziekte. De American Psychiatric Association (APA), schrijvers van het DSM-classificatiesysteem van psychische aandoeningen, heeft na grondig wetenschappelijk onderzoek ongeveer dertig jaar geleden besloten dat homoseksualiteit geen ziekte is. Het wil wel wat zeggen dat bepaalde godsdiensten of religies daarentegen nog immer vast blijven houden aan de overtuiging dat de homogeaardheid een zonde is. Dit geluid horen we soms ook (nog) vanuit diverse (ultra)orthodoxe kerken in Nederland. Gelukkig zijn er ook heel veel kerken die homo’s accepteren zoals ze zijn, en hen beschouwen als gelijkwaardige christenen.
Het begin van mijn levensgeschiedenis
Zelf ben ik er op mijn twaalfde levensjaar achter gekomen dat ik anders in elkaar zat dan andere jongens van mijn leeftijd. Binnen niet al te lange tijd nadat mijn puberale seksuele gevoelens ontwaakten, kwam ik er tot mijn grote schrik achter dat ik erotisch aangetrokken werd tot leden van hetzelfde geslacht. Homo geaard dus. Ik woonde en leefde destijds in het Westland, een gedeelte van Nederland dat een nogal gesloten gemeenschap vormde. We spreken hier over de jaren ’70 van de vorige eeuw. Ik ben op dit moment zelf bijna zestig jaar oud. Als ik erop terugkijk, zie ik mezelf als een onzekere jongen, die niet wist hoe met zijn homoseksuele gevoelens om te gaan, in maatschappelijk opzicht. Ik ben naar een christelijke school gegaan, alhoewel mijn beide ouders me niet hebben laten dopen. Ze hadden het gevoel dat ze niet volledig achter een dergelijk kerkelijk ritueel konden staan, omdat ze zelf langzaam maar zeker niet meer naar de kerk gingen. Het christelijk geloof had min of meer voor ze afgedaan. De jaren ’60 en ‘70 waren ook onrustig, met studentenopstanden, hippies en dergelijke. Het gezag van staat en kerk begon af te brokkelen en de vrouwenemancipatie nam een aanvang.
Opgesloten in jezelf
Ik heb tien jaar lang mijn gevoelens in mezelf opgesloten, wat betekent dat ik uit angst voor afwijzing met niemand over mijn geheim durfde spreken. Ik kan u vertellen dat dit verschrikkelijk is, omdat je seksualiteit immers een zeer gevoelig en intiem onderwerp is, zeker voor iemand die in de puberteit zit. Op een gegeven moment gingen mijn ouders scheiden en gebeurden er nog meer onaangename dingen in mijn directe omgeving. Opgeteld bij het feit dat ik met mijzelf in de knoop lag, begon ik tekenen van overspannenheid te vertonen. Uiteindelijk kreeg ik last van neerslachtige buien, omdat ik me gewoon niet kon ontplooien of uiten. Psychoanalyticus Erich Fromm heeft ooit geschreven dat een leven dat niet geleefd wordt of wordt beknot, uiteindelijk destructief kan worden. Ik heb dat aan den lijve ervaren, want ik was doodongelukkig.
O, moeder!
Uiteindelijk heb ik hulp gehad en begon ik langzamerhand uit mijn schulp te kruipen. Ik woonde destijds nog bij mijn gescheiden moeder en broer. Laatstgenoemde ging al snel op zichzelf wonen na de scheiding van mijn ouders. Ik vertelde mijn moeder op een gegeven moment dat ik homo was, waarop zij in tranen uitbarstte. Ze zei dat ze het erg moeilijk vond om dit te accepteren, omdat haar christelijke opvoeding nu eenmaal niet zo was. Ik was daarover wel teleurgesteld en verdrietig. Mijn moeder besprak het in tranen met haar nieuwe vriend, die haar uitlachte. Hij zei dat als haar christelijke opvoeding haar belemmerde om te accepteren dat haar zoon homo was, ze er zelf ook een potje van maakte: ze was immers onlangs gescheiden van haar man. Vanaf die dag heeft mijn moeder geen probleem meer gemaakt van mijn homo-zijn, gelukkig!
Een antwoord op het bestaan?
Ik ben vanaf mijn puberteit zoekende geweest naar antwoorden op mijn bestaan, wie ik nou eigenlijk was. Ik probeerde de Bijbel te lezen, maar ik vond die veel te ingewikkeld. Ik snapte de helft er maar van en ben er destijds ook mee gestopt. Ik raakte geïnteresseerd in literatuur, geschiedenis, filosofie en psychologie. Op een gegeven moment kwam ik in aanraking met het boeddhisme. Ik las een boek over het leven van Boeddha en hoe hij het menselijke lijden beschreef, hoe het in elkaar steekt en welke weg je zou kunnen bewandelen om met het lijden in het reine te komen. Ik vond zijn woorden geweldig en begon van alles en nog wat te lezen. Het enige wat ik erg moeilijk vond om te begrijpen, is dat de Boeddha kuisheid voorschreef aan zijn volgelingen. Hoe zou je je seksualiteit kunnen bedwingen? Dat leek en lijkt me onmogelijk. Gautama de Boeddha stelt dat de mens geketend is aan zijn verlangens, de dorst naar het bestaan. Dus ook aan zijn seksuele verlangens vastzit. Daardoor lijdt hij. Via een zogeheten Achtvoudig Pad in combinatie met meditatie zou de spirituele Verlichting kunnen worden gerealiseerd. Dat zou betekenen dat je vrede met jezelf hebt en dat je niet langer zo zal lijden aan het bestaan. Want we worden aantrokken tot wat we prettig vinden, maar we willen wegduwen wat we niet prettig vinden. Met als gevolg een onafgebroken worsteling met onze gevoelens, onze gedachten en verlangens. Het leven zal zich nooit voegen naar onze egocentrische verlangens, dus stelt de Boeddha dat je de wortel van de vereenzelviging met die verlangens zou moeten onderzoeken en via inzicht als het ware zou kunnen doorsnijden. Met als gevolg de Verlichting, de serene rust nadat je volledig inzicht hebt verworven in de aard van het bestaan.
Uit de kast
Ik ging mediteren en kon een diepe ontspanning bereiken. Ik werd soms ook duizelig en kreeg huilbuien en dergelijke. Achteraf realiseer ik me, dat ik bepaalde emotionele blokkades kwijtraakte. Toch lukte het niet om dichterbij die Verlichting te komen, welke de Boeddha in het vooruitzicht stelde. Ik durfde, ondanks dat ik onderhand een klein beetje uit de kast was gekomen, nog steeds niet openlijk voor mijn homogeaardheid uit te komen. Ik reageerde op wat kennismakingsadvertenties, omdat ik niet naar een café durfde te gaan waar homo’s kwamen. Ik was erg nerveus in het begin, maar na een paar keer proberen kwam ik in contact met John. We konden erg goed met elkaar overweg, en uiteindelijk zijn we nu al meer dan 25 jaar samen (in 2001 zijn we voor de Nederlandse wet getrouwd). Opeens was ik volledig “uit de kast” en vertelde al mijn vrienden en kennissen dat ik homo was. Geen van hen heeft me afgewezen, op één hetero geaarde getrouwde kennis na. Die was bang voor zijn vrienden, dat als die zouden merken dat hij met een homo omging...
Dood spoor
In de periode dat ik met John leefde (hij is niet spiritueel geïnteresseerd), ging mijn religieuze leven op een laag pitje. We hadden (en hebben) het goed samen en ik genoot van mijn nieuwe leven. Op den duur begon ik toch weer te mediteren en kwam ik in de loop van de tijd in contact met mijn buurman Peter Gerrets, een christelijke predikant die bij ons in de flat woont. Mijn meditaties zaten op dat moment min of meer alweer op een dood spoor, ik kwam geen stap verder. Ik begon enigszins te twijfelen aan hoe dit oosters getinte pad verder moest. Ook qua spirituele literatuur leek ik in een cirkel rond te draaien. De oosterse levenswijze en religie gaat ervanuit dat je zelf het pad bewandelt en via meditatie volledig inzicht verwerft. Ik sprak met Peter over het christelijke geloof, omdat dat toch ook mijn interesse had. Ik las soms boeken van christelijke mystici, en die leken tot op bepaalde hoogte overeenkomsten te hebben met wat ik las in de oosterse filosofie en religie. Met uitzondering dat de Boeddha nooit over God spreekt, dat is voor hem een “onbesliste kwestie”. Hij leefde ongeveer 600 jaar voor Christus in India in een maatschappij van kleine koninkrijken. Toentertijd geloofde men in talloze goden en godinnen, maar Gautama de Boeddha zag niet dat mensen daardoor spirituele bevrijding vonden. Het lijden en hoe daaraan te ontkomen staat bij de Boeddha volledig centraal, niet een geloof in God, goden of godinnen.
De genade van God
Toen ik met Peter sprak over het christelijk geloof, kwam langzamerhand naar voren dat er één aspect niet of nauwelijks voorkomt in de oosterse filosofie en levenswijzen: de genade van God. Dat stemde mij tot nadenken. Een aantal maanden later was ik alleen thuis en zat in meditatie. Er kwam een diepe rust over me en ik liet alles los. Opeens voelde ik een liefde van alle kanten op me afkomen, en dat straalde ook uit mezelf. Ik was er behoorlijk ondersteboven door, en op dat moment besefte ik opeens: God bestaat! In één ogenblik werd Christus belangrijk en ik sprak er met Peter over. Ik kon niet langer in het oosterse pad geloven, ik was een christen. Als iemand mij vlak voor die openbaring had gezegd, dat ik ooit een christen zou worden, had ik hem voor gek verklaard. Maar het is toch gebeurd. Ik ging met Peter naar de kerk en las de Bijbel. Nu begreep ik de Schift veel beter. Het was een mooie tijd. Maar ik stuitte ook op het gegeven, dat een aantal kerken of mensen, die zich christen noemden, homoseksualiteit als zonde bestempelden. Ik vond dat moeilijk en zelfs verdrietig. Want ik had mezelf inmiddels, na zo’n lange tijd van vallen en opstaan volledig als homo aanvaard. Het trof me dat christenen, die Gods liefde willen uitdragen, tegelijkertijd zo hard kunnen oordelen over anders geaarde naasten.
Geen zonde
Homoseksualiteit bestempelen als zonde, betekent dat je meent dat mensen hierin een keuze zouden hebben. Terwijl het mijn persoonlijke ervaring is, dat je emotionele en seksuele aantrekkingskracht niet kunt veranderen. Onmogelijk! Natuurlijk bestaan er ook biseksuele mensen en dergelijke. Niet alles is zwart-wit, dus kan ik slechts voor mezelf spreken. Als ik de Bijbel goed lees, zie ik echter nergens staan dat iemand is geboren als homo geaarde mens. En ik zie ook nergens staan dat er sprake is van een respectvolle, volwassen relatie van twee mensen van hetzelfde geslacht, in liefde en trouw. Nee, we lezen slechts teksten die over homoseksualiteit lijken te gaan, maar waarin eigenlijk steeds sprake is van ongelijkwaardige (seksuele) machtsverhoudingen. Zelfs Jezus Christus spreekt er nooit over. Hoe kun je dan een homo geaarde mens, je naaste veroordelen en afwijzen? Een homo, die van jongs af aan al een hele maatschappelijke muur in zichzelf heeft moeten afbreken om zichzelf te kunnen aanvaarden, áls dat al lukt. Iedereen wordt namelijk als een hetero geaard mens opgevoed, alles is gericht op man, vrouw en kinderen. Jij als homo zit daar met je gevoelens naast, je bent eenmaal anders. Wat een enorme eenzaamheid tot gevolg kan hebben. Als kerk heb je hierin mijns inziens helemáál een enorme verantwoordelijkheid, want hoeveel christelijke jongeren plegen zelfmoord als ze merken dat ze homo zijn? Daar wil je toch nóóit een medeverantwoordelijkheid in dragen, door de homogeaardheid als kerk te veroordelen en mensen te adviseren om maar niet toe te geven aan hun homoseksuele gevoelens? Want ook dat zie ik gebeuren: je mag wel homo zijn, maar het niet “praktiseren”. Met andere woorden: leef maar alleen en celibatair. De vraag is echter: wie houdt dat vol? Je kunt niet tegen je eigen emoties en seksualiteit vechten, dat is bij voorbaat een verloren strijd. Ik geloof niet in een soort acceptatie onder voorbehoud van regels die worden bedacht door andere mensen, christenen, om jou als homo binnen een bepaalde Bijbelinterpretatie te houden. Met als gevolg een intens lijden omdat je in dat geval nooit een romantische en erotische ervaring kan hebben. God wil toch niet dat een mens alleen blijft?!
Alternatief
In het boeddhisme is de homogeaardheid geen probleem. Het strookt niet direct met de boeddhistische voorschriften, maar homoseksualiteit wordt niet als zodanig veroordeeld. De homogeaardheid wordt eerder beschouwd als het gevolg van karmische uitwerking (het karma is de universele wet van oorzaak en gevolg). Zolang de relatie en de seksuele handelingen met wederzijdse instemming van beide volwassen partners plaatsvindt, is dat geen enkel probleem. Uiteraard wordt seksueel wangedrag streng veroordeeld, en seks met minderjarigen is net als hier in het Westen ten strengste verboden. Ik zeg dit alles niet om het boeddhisme te promoten, want ik ben zelf dan wel ooit een boeddhist geweest, maar mijn leven leef ik naar het voorbeeld van Jezus Christus. Ik beschrijf dit verschil in opvatting alleen om te laten zien, dat het ook anders kan in religie en godsdienst. Zoals ik al eerder zei, zijn er gelukkig heden ten dage heel veel christelijke kerken die homo’s verwelkomen als gelijkwaardige christenen.
Bijbelteksten als interpretatie
Helaas lees ik op Facebook en elders (het CiP bijvoorbeeld) soms reacties van mensen die zich christen noemen die echt hemel schreiend zijn. Zo’n verschrikkelijke en liefdeloze veroordeling van de homogeaardheid. Ik begrijp daar niks van, maar ik zie wel dat men o zo gemakkelijk met diverse, uit de context gehaalde Bijbelcitaten komt, waaruit zou blijken dat de homogeaardheid “een zonde” zou zijn. Tussen de regels door merk ik echter vaak hun eigen persoonlijke afkeuring op. De desbetreffende Bijbelteksten worden als het ware gebruikt om de eigen mening kracht bij te zetten, als een soort rechtvaardiging van wat volgens hun in de Schift zou staan over homoseksualiteit. Ze weten hoogstwaarschijnlijk niet, dat de traditionele christelijke opvatting over de homogeaardheid gebaseerd is op hoe men de Bijbel in de middeleeuwen op specifieke wijze interpreteerde. Met alle gevolgen van dien, want met name Matthew Vines heeft diepgaand onderzocht of die middeleeuwse interpretatie van diverse Bijbelteksten die over homoseksualiteit lijken te gaan eigenlijk wel steekhouden. Ik verwijs wat dat aangaat (en zijn conclusies) naar het artikel “Het Homodebat: de Bijbel en homoseksualiteit” hier op de website van Wijdekerk. Wat mij betreft hoeft trouwens niemand homoseksualiteit goed te keuren, maar laat de Schrift er liever buiten. Omdat zoals gezegd de Bijbel spreekt over situaties waar misbruik veelal aan de orde is. Ook hetero geaarde mensen worden in de Schrift trouwens aangesproken op hun (seksuele) gedragingen. Verkrachting, incest (bloedschande), enzovoort. De formulering is echter anders, omdat de Bijbel feitelijk uitgaat van de relatie tussen man en vrouw via de schepping. Maar God heeft ook homo geaarde mensen geschapen, blijkbaar! Want waarom ben ik er dan, en zijn er velen met mij die onveranderbaar homo geaard zijn? God zou dit toch zeer gemakkelijk hebben kunnen voorkomen in Zijn schepping, maar blijkbaar is dat helemaal niet aan de orde.
De doop
Ik ben vanaf 22 januari 2014 een christen en heb aanvankelijk geprobeerd om me te laten dopen in een confessionele kerk. Dat is echter misgelopen en uiteindelijk ben ik in een gemeente terecht gekomen van de gereformeerde bond. De predikant van deze gemeente had erop zich wel oren naar om mij te dopen, maar bij nader inzien bleek dat de kerkenraad daarover ernstig verdeeld was. En kon het dus niet doorgaan. Waarbij ik me dan afvraag: wat is belangrijker, mijn seksuele geaardheid of mijn geloof in Jezus Christus? Peter Gerrets heeft mij daarin bijgestaan en daar ben ik hem dankbaar voor. Ook hij is het uiteindelijk geweest, die mij door onderdompeling heeft gedoopt. Inmiddels zijn we in het jaar 2020 aangekomen en heb ik na lang nadenken besloten om de gereformeerde bondsgemeente weer te verlaten. Ik voel me er toch niet helemaal thuis en voelde me al langere tijd nogal eenzaam in die gemeenschap. De desbetreffende kerk is namelijk erg groot (er passen denk ik meer dan duizend mensen in). Ik heb wel wat contacten opgedaan daar, en dat zijn best lieve mensen, maar het komt er toch op neer dat ik liever lid ben van een kleinere gemeente. Ik heb ook behoefte aan een volledige acceptatie van wie ik ben als homo, en niet een gedeeltelijke afwijzing, ook al is die indirect. Inmiddels is mijn lidmaatschap beëindigd en ben ik overgeschreven naar zo’n kleinere gemeente van hooguit tweehonderdvijftig christenen. Voor mij is dat een nieuw avontuur.
De weg naar jezelf
Ik hoop dat ik duidelijk heb kunnen maken waar ik zo ongeveer sta als homo geaarde christen. Ik hoop ook dat ik de lezer enigszins heb kunnen bemoedigen. Wat godsdienst en religie mij geleerd hebben, is dat alles bij jezelf begint. Je kunt alle bibliotheken van de wereld lezen, maar je komt toch uiteindelijk bij jezelf terecht. Wie ben ik? Wat is belangrijk in het leven? Wat geloof ik? Waarin vind ik mijn zingeving? Daarbij is het totaal niet van belang of je homo geaard bent of hetero geaard. Waar het om gaat, is dat jij en ik erachter komen wat er in ons hart leeft en wat de plaats is van onze medemens. Ook hij of zij is een weerspiegeling van de ziel die God ons heeft ingeschapen. Iedereen is kwetsbaar en kent het lijden. Wees toch mild voor hen die anders zijn, die anders zijn geschapen, homo, hetero, een witte huid, een donkere huid, et cetera. Wat is nu eigenlijk écht belangrijk?
Loop je met schuldgevoelens rond rondom je homogeaardheid? Weet je het niet meer, heb je zelfmoordgedachten? Zoek hulp en blijf niet doormodderen! Je kunt eventueel telefonisch contact opnemen met de zelfmoord hulplijn via 0800-0113.
In gebed verbonden,
Izaak van den Berg.
#homo-zijn #zelfmoordgedachten #homo-acceptatie
