Tieneke Sumter.
Tieneke Sumter is voorzitter van stichting Survibes, die opkomt voor de belangen van Surinaamse LHBT. Deze stichting is 2 jaar geleden opgericht door Mikel Haman. Hij zou kartrekker zijn. Hij was ook al jaren HIV activist en heeft de clip “Kom uit de kast” gerealiseerd. Helaas, na de oprichting bleek dat hij ernstig ziek was en hij is inmiddels overleden. Een heftige start, maar Tieneke Sumter wilde zijn droom niet verloren laten gaan en werd de kartrekker. Maar zij zoekt nu goede vervanging, want na een levenslange maatschappelijke betrokkenheid en inzet voor de belangen van zowel vrouwen, Surinamers en LHBT’ers, is ze wat moe geworden van het feit dat deze inzet nog steeds nodig blijkt. Daarbij vraagt het veel, ook van de dierbaren om haar heen. Dus is het goed als er weer een gedreven en fris iemand deze kar gaat trekken.
Tieneke is moeder van twee meisjes (pleegkinderen), één kind kreeg zij in de relatie met haar ex en de andere verkreeg zij op een wonderlijke wijze, daarover later meer. De vriendin van Tieneke woont in Suriname. Tieneke, die nu 56 is, reist daarom regelmatig heen en weer en is bezig werk te zoeken, zodat haar vriendin hier kan gaan wonen en ze bij elkaar te kunnen zijn. Maar de mallemolen van de bureaucratie geeft de nodige obstakels. Zij kijken er erg naar uit om samen te zijn.
"Ik ben rond mijn 18 e begonnen bij SUHO, een initiatief om op te komen voor Surinaamse homo’s. In die tijd was maatschappelijke betrokkenheid en activisme vanzelfsprekend, zeker als student van de sociale academie. Er was in die tijd ook een heel actievevrouwenbeweging met vrouwen als o.a. Gloria Wekker e.a. Het was net na de Flowerpowertijd. Rond mijn 19 e werd ik voorzitter van SUHO en heb daar ook een expliciete vrouwentak opgericht. De vrouwenbeweging was zeer levend einde van de jaren tachtig, maar ergens in de jaren 90 hield dit een beetje op. Vrouwen kregen meer positie op verschillende terreinen. Op papier is er veel verricht door de vrouwenbeweging. Maar de beweging is toen overgenomen door de politiek en werd resultaat- en geldgericht. Maar het gezicht dat specifiek vrouwen kunnen brengen lijkt te zijn verdwenen. Toen ik in 2016, na zo’n 20 jaar weer terugkwam in Nederland was ik verbaasd dat de beweging niet meer te zien is, en dat jongere mensen niet weten welke inzet er vooraf is gegaan aan de positie die zij nu kunnen genieten en waarvan zij nu de vruchten plukken. Mijns inziens is de beweging nog steeds nodig, maar het lijkt of vrouwen veel moeilijker te activeren zijn door socialisatie; ze lijken meer naar binnen gericht dan naar buiten.
De meeste Surinaamse mensen worden met religie opgevoed. Er zijn moslims, hindoes,
christenen en joodse mensen. Wat ik merk bij veel Surinaamse LHBT’ers, is die persoonlijke relatie met God. Ik vind wel dat we er te weinig over praten met elkaar, ook in Suriname. Er zijn te weinig religieuze leiders die zich uitspreken naar ons en daardoor verdwijnt ons geloof onder de radar. De Lutherse kerk in Suriname is wel positief en open naar ons. Maar in Suriname is deze gemeenschap vergrijsd. Ik ken ook een aantal RK LHBT’ers die gewoon naar de kerk gaan in Suriname. Ze worden niet expliciet uitgenodigd of benoemd. Ik moet dan denken aan een vriend die was overleden, hij was organist, en hij lag als iedereen opgebaard in de kerk. Maar er werd niet expliciet gesproken over wie hij was, ook niet over zijn geaardheid. Er is een houding van: “Je mag bij ons komen, maar we gaan het niet benadrukken’. Ik denk toch dat het nodig is dat de kerk ook LHBT’ers expliciet uitnodigt.”
Wat kunnen mensen in Kerkelijk Nederland doen voor de multiculturele LHBT?
“Eigenlijk doen wat jullie als Wijdekerk nu al doen: initiatief nemen om elkaar te ontmoeten en in gesprek te gaan. En bewust meer diversiteit binnen de gemeenschap zichtbaar maken en voorleven. Twee maanden geleden hoorde ik van Wijdekerk. Een bestuurder van ons, Carla, kende jullie initiatief, en die vond dat er iemand van onze stichting heen moest. Winston is toen naar tafeltijd gegaan in Rotterdam. Want inclusiviteit werkt in die zin ook twee kanten op. Dit soort gesprekken aangaan is erg waardevol net als specifieke multiculturele events organiseren. Wij bestaan en zien ons ook graag vertegenwoordigd, in de media, binnen kerken en in de maatschappij.
Ik ben zelf gelovig, rooms-katholiek opgevoed. En ondanks alle schandalen, waar ik enorm pissig over ben, voel ik me verbonden met deze kerk. Ik zie spiritualiteit breder dan alleen de kerk. God is in mijn leven, iedere dag. Het verhaal van Jezus is een bron van inspiratie en lering voor mij. Mijn moeder is op eerste paasdag overleden en 14 jaar later ook mijn tante op dezelfde dag. Zij was de zus van mijn moeder. Ik ben heel intensief betrokken geweest bij hun ziekte en overlijden. Omdat het in de lijdenstijd viel heeft het paasverhaal mij zoveel verdieping en verwondering gebracht. Je kruis moeten dragen, daar heb ik wel wat mee.
Ik zie ook wonderen in mijn leven. Dan zeggen we in Suriname ‘Gadowroko’ wat betekent: ‘Dat is Gods werk’. Voor mij is dat realiteit; het kan niet anders zijn. Een wonder dat ik meemaakte was in de tijd na mijn miskraam. Ik kon de spullen nadien gewoonweg niet wegdoen. Ik wilde zó graag een kind! In de maand dat ik had moeten bevallen kreeg ik telefoontje: of ik iemand wist, die voor een meisje wilde zorgen! Ik zei direct: “Ik kom haar straks halen!” Die persoon was erg verbaasd! Maar zij werd mijn dochter, nu al 22 jaar: Yentl.
Ik geloof dat God iedere dag bij mij is, maar ik zou er best meer over willen praten en delen met anderen, maar ik merk aan mezelf dat mijn geloof nog best een privé aangelegenheid is. We moeten ook als multiculturele LHBT gemeenschap bijeenkomen en praten over de betekenis van God in ons leven. Tof dat Wijdekerk ook in multicultureel opzicht ‘wijd’ wil zijnen zo ook met ons en mogelijk anderen ook een specifiek multiculturele tafeltijd willen organiseren, daar draag ik graag aan bij. Daar is een behoefte aan. Ik werd me dat des te meer bewust doordat ik een paar maanden geleden in een panel zat en werd geraakt in gesprek met een jongedame. Zij had zoveel meegemaakt rondom het geloof. Ze was verketterd door haar gelovige familieleden Haar was zo vaak duidelijk gemaakt dat God niet van haar houdt, dat ze nu niks meer met het geloof heeft. Het raakte me dat ze dat is kwijtgeraakt. Er is een duidelijke behoefte om daarover te praten. Ik zou die groep graag willen bereiken. Ik vind dat je je geloof niet mag laten afpakken, maar besef ook dat je hiervoor in je kracht moet staan dit te kunnen en dat dit niet voor iedereen mogelijk is. Soms kan het er enorm inhakken en kwetsen. Ik heb ook nare ervaringen hierin opgedaan; zo deed ik een keer mee aan een interview en daar liet een man zijn dochter naar mij bellen. Dit om mij uit te schelden en te vertellen dat ik naar de hel ging. Het raakte mij enorm dat hij zijn kind hiervoor inzette. Ik ben dankbaar dat ik het van me af kan zetten en dat niemand tussen mij en God komt."
“In Nederland is racisme openlijker geworden. Het recht op vrijheid van meningsuiting lijkt een vrijbrief ook voor ministers om uit te sluiten en te polariseren. Maar meestal is het ongrijpbaar. Dat ongrijpbare is eigenlijk het lastigste, racisme dat niet te pakken is of openlijk op tafel komt. De media voeden ook het buitensluiten in deze. Als ik tv kijk zie ik 95% programma’s met witte mensen. Als de verhouding in de samenleving bijvoorbeeld 60- 40 % is dan zie ik dat ook graag terug in de media en op andere plekken. Onlangs was er bij de NOS een item over medicijngebruik, daar hadden ze een Surinaamse arts als expert benaderd. Met zulke voorbeelden zullen we ons meer inclusief voelen in de maatschappij en kerk. Het is een stuk beeldvorming wat nodig is. Toch zie ik een groeiend aantal mensen dat zich bewust wordt van wat er aan de hand is in onze multiculturele samenleving.” Mooi dat Wijdekerk daar ook aan wil bijdragen. We moeten het samen doen, het komt van twee kanten!
